W dzisiejszych czasach odpowiedzialność środowiskowa przestaje być jedynie modnym hasłem, a staje się kluczowym elementem strategii biznesowej każdej odpowiedzialnej firmy. W obliczu rosnących wymagań regulacyjnych i świadomości ekologicznej społeczeństwa, przedsiębiorcy muszą zdawać sobie sprawę z potencjalnych zagrożeń i ich konsekwencji. Pomimo ogólnego przeświadczenia, że szkody  środowiskowe mogą dotknąć jedynie branż bezpośrednio na nie oddziałujących (np. przemysł naftowy bądź chemiczny), to ostatnie wydarzenia z kraju pokazują, że ryzyko szkód środowiskowych wykracza daleko poza te sektory…

Czym są szkody środowiskowe?

Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz.U. 2007 Nr 75, poz. 493, z późn. zm.) definiuje szkody środowiskowe jako mierzalne zmiany stanu lub funkcji elementów przyrodniczych i wskazuje wprost: każdy, kto korzysta ze środowiska, jest osobiście odpowiedzialny za wszelkie zagrożenia, jakie mogą powstać w wyniku jego działalności. W ramach tej odpowiedzialności musi on samodzielnie i natychmiastowo podejmować działania zapobiegawcze lub naprawcze, gdy tylko zauważy takie zagrożenie, bez czekania na wezwanie ze strony organów administracji i pokrywając wszelkie koszty z własnej kieszeni.

Zgodnie z ustawą, o naprawieniu szkody w środowisku, możemy mówić w sytuacji, gdy uda się je przywrócić do stanu początkowego, czyli do stanu sprzed szkody. Ze względu na tę specyfikę, nawet stosunkowo niewielkie zdarzenia mogą wymagać wieloletnich działań naprawczych, wiążących się z  ogromnymi kosztami…

Szkody środowiskowe – przykłady:

1. Pożar marketu budowlanego

Opis: podczas pożaru marketu budowlanego w Krośnie, woda użyta do gaszenia pożaru systemem kanalizacji przedostała się do pobliskiej rzeki. Zanieczyszczenie wód spowodowało zauważalne śnięcie ryb.

2. Pożar magazynu farb

Opis: podczas pożaru magazynu farb w Gdyni doszło do przedostania się substancji magazynowanych m.in. octan winylu, alkohol poliwinylowy do rzeki Kaczej.

3. Wyciek substancji z zakładu tłuszczowego

Opis: Społeczna Straż Rybacka zawiadomiła WIOŚ o potencjalnym zanieczyszczeniu rzeki poprzez wyciek mlecznej substancji systemem kanalizacji. Zanieczyszczenie wód spowodowało śnięcie ryb.

4. Zasypanie zbiornika wodnego podczas budowy drogi

Opis: podczas budowy drogi doszło do zasypania zbiornika wodnego.  Skutkiem tego była mierzalna szkoda  w środowisku polegająca na zniszczeniu miejsca rozrodu gatunków chronionych.

Odpowiedzią branży ubezpieczeniowej na ryzyka związane ze szkodą w  środowisku są aktualnie dwa produkty:

1. tradycyjna polisa OC (odpowiedzialności cywilnej) rozszerzona o tzw. „klauzulę środowiskową”,
2. ubezpieczenie ENVIRO, czyli odrębna, specjalistyczna polisa ubezpieczenia środowiskowego.

Ubezpieczenie OC z klauzulą środowiskową vs. polisa ENVIRO

Zakres szkód

Zakres szkód pokrywanych przez klauzulę środowiskową w polisach OC działalności jest podobny we wszystkich zakładach ubezpieczeń oferujących to rozszerzenie. Ogranicza się jedynie do odpowiedzialności cywilnej Ubezpieczonego z tytułu szkód na osobie lub mieniu powstałych w następstwie  emisji, czyli przedostania się niebezpiecznych substancji do powietrza, wody lub gruntu. Oprócz tego, Ubezpieczyciele standardowo w ramach tej klauzuli, pokrywają koszty poniesione przez osoby trzecie w celu oczyszczenia, usunięcia substancji niebezpiecznej lub neutralizacji gruntu.

Ustawowa definicja określająca szkody środowiskowe wraz z odpowiedzialnością podmiotu jest jednak znacznie szersza. Dodatkowo obejmuje:

• szkody wyrządzone chronionym gatunkom i siedliskom przyrodniczym,
• szkody w wodach mające negatywny wpływ m.in. na ich potencjał ekologiczny,
• szkody polegające na zanieczyszczeniu gleby i ziem, w tym szczególnie zanieczyszczenia mogące stanowić zagrożenia dla zdrowia ludzi.

Również ustawowa definicja naprawienia szkody jest znacznie bardziej rozbudowana. Wymusza na sprawcy szkody podjęcie kompleksowych działań naprawczych i zapobiegawczych, mających na celu przywrócenie środowiska do stanu sprzed szkody. Proces ten jest złożony i w zależności od rodzaju zanieczyszczenia, może trwać od kilku miesięcy do kilkudziesięciu lat. Jak można się domyślać, to właśnie te koszty najbardziej obciążają sprawcę szkody.

W ubezpieczeniu ENVIRO definicja szkody oraz jej naprawy, pokrywają się z definicjami ustawowymi. Oznacza to, że ubezpieczyciele w ramach wypłaconych odszkodowań pokryją koszty w zakresie wymaganym przez ustawę i oprócz roszczeń osób trzecich, obejmą również koszty administracyjne związane z działaniami zapobiegawczymi i naprawczymi, a także m.in. koszty oczyszczenia terenów własnych. Niektórzy ubezpieczyciele idą nawet o krok dalej i w ramach polisy ENVIRO obejmują również utratę zysku wywołaną przerwą w działalności wynikającą ze szkody środowiskowej.

Ograniczenia polisy OC

Kolejną kwestią wskazującą, że samo rozszerzenie o klauzulę środowiskową może być niewystarczające jest fakt, że ogólne warunki ubezpieczeń OC działalności ograniczają definicje emisji substancji niebezpiecznych do środowiska do zdarzenia nagłego, nieoczekiwanego, niemożliwego do przewidzenia przez Ubezpieczającego. Niektóre z zakładów ubezpieczeń stosują nawet zastrzeżenie, iż skutki emisji muszą ujawnić się w ciągu określonej liczby godzin. Natomiast specyfika szkód w środowisku może być  zupełne inna. Większość zanieczyszczeń, które dostają się do środowiska ma zdolność do długotrwałego oddziaływania na ekosystemy. Jego skutki  stają się widoczne dopiero po pewnym czasie. Właśnie takie szkody mogą wiązać się z największymi kosztami dla sprawcy szkody. Ubezpieczenie ENVIRO, jako produkt specjalistyczny, jest dopasowany do specyfiki szkód środowiskowych. Pokrywa ono zarówno zdarzenia nagłe, jak i te długotrwałe, zapewniając przedsiębiorcom kompleksową ochronę od szkód o różnym charakterze.

Przykład

O czym należy także pamiętać, nie każda emisja substancji niebezpiecznych może okazać się faktyczną szkodą środowiskową. Przykładem są ostatnie zdarzenia powstałe po pożarze hali w Gdańsku. W związku z potencjalnym zagrożeniem, związanym z zanieczyszczeniem wody podczas akcji gaśniczej, zamknięte zostały kąpieliska. Jak jednak podał Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, na podstawie przeprowadzonych badań wynika, że nie doszło do przekroczeń substancji ropopochodnych i norm sanitarnych. Życie biologiczne również nie ucierpiało, w związku z czym nic nie wskazuje na szkodę środowiskową. Mimo to, zamknięcie zatoki oraz kąpielisk w szczycie sezonu może wiązać się z pojawieniem się roszczeń z tytułu strat finansowych. W takim przypadku również możemy dochodzić roszczeń z polisy ENVIRO, która obejmuje tego rodzaju straty swoim zakresem.

Dlaczego warto mieć ENVIRO?

Bez wątpienia szkody środowiskowe bezpośrednio oddziałowują na zdrowie i życie ludzi. W związku z tym są tematem bardzo kontrowersyjnym i każde potencjalne zdarzenie obija się szerokim echem w mediach. W przypadku powstania takiego zdarzenia zarówno organy regulacyjne jak i lokalna społeczność wywiera presję podjęcia przez przedsiębiorców szybkich działań. Mają one na celu zminimalizowanie negatywnych skutków szkody. Posiadanie ubezpieczenia ENVIRO przede wszystkim:

• pomaga w zarządzeniu w sytuacji kryzysowej,
• stawia przedsiębiorstwo w pozytywnym świetle,
• świadczy o odpowiedzialnym podejściu do prowadzenia biznesu zarówno w oczach mikro i makrootoczenia.

Klauzula środowiskowa, w ramach ubezpieczenia OC działalności, jest w dzisiejszym świecie zupełnym minimum, które przedsiębiorstwo powinno mieć, aby zabezpieczyć się przed ryzykiem szkód środowiskowych. Jednak w obliczu rzeczywistych roszczeń, jakie mogą się pojawić, taka klauzula może okazać się niewystarczająca. Najbardziej kosztowne są roszczenia związane z odpowiedzialnością administracyjną, które może pokryć jedynie specjalistyczna polisa ENVIRO. Inwestując w taką polisę przedsiębiorca zyskuje pewność, że jego firma jest kompleksowo chroniona w przypadku zrealizowania się różnych scenariuszy. Należy pamiętać, że to nie tylko kwestia ochrony finansowej, ale ze względu na dużą medialność szkód środowiskowych, to także kwestia dbania o wizerunek firmy w oczach Klientów i partnerów biznesowych.

Nie czekaj na katastrofę – zabezpiecz swoją firmę już dziś. Skontaktuj się z nami i dowiedz się więcej o możliwościach, jakie oferuje ubezpieczenie ENVIRO.

Bądź na bieżąco z naszymi artykułami i kliknij tutaj.

Zapraszamy także na nasze profile w mediach społecznościowych – Facebook, LinkedIn.